نویسنده: admin
دسته‌ها
نمایشگاه بین المللی
بیست و هفتمین دوره نمایشگاه بین المللی نفت ، گاز ، پالایش و پتروشیمی
دسته‌ها
بازدید از گلخانه رزلند پاکدشت
چهارم اسفند ماه ، در روزی به یاد ماندنی یاران نقش به بازدید از مرکز گل و گیاه رزلند در پاکدشت تهران رفته و کاشت، نگهداری و نحوه تکثیر از گل و گیاه آپارتمانی را به صورت عملی آموزش دیدند . سپس از تمامی سوله ها و مزرعه های کاشت گل و گیاه دیدن کردند. در آخر پس از پذیرایی به رسم یابود گلدان گل هدیه گرفتند .
استان هرمزگان در دهه ۱۳۸۵– ۱۳۷۵ با ایجاد زیربناهای اقتصادی، تجاری و صنعتی به جمع استانهای مهاجرپذیر کشور پیوسته است.
شهرستان قشم به عنوان بزرگترین و مهمترین شهرستان جزایر استان، دارای نرخ رشد شهرنشینی بالای در سه دهه گذشته بوده است. این شهرستان دارای ۴ نقطه شهری به نام های قشم، هرمز، سوزا و درگهان میباشد. نسبت شهرنشینی در این شهرستان طی دهه های ۱۳۵۵ تا ۱۳۸۵ به ترتیب برابر با ۱۸.۲، ۲۵.۹۳، ۲۵.۱۱ و ۴۱.۰۴ درصد بوده است. شهرستان قشم به عنوان یکی از شهرستان های جزایر استان، طی دهه های ۱۳۵۵ تا ۱۳۸۵، به ترتیب برابر با ۸۱.۸، ۷۴.۰۶، ۷۴.۸۸ و ۵۸.۹۵ درصد جمعیت روستانشین را در خود جای داده بود.
با در نظر داشتن جمعیت ۵۶۹۹ نفری سال ۱۳۸۵ و نرخ رشد ۱.۷۸ درصد، جمعیت شهر برای سال ۱۳۹۵، حدود ۶۷۹۸ نفر برآورد می شود.
ملاحظه می شود که شهر هرمز در سال های ۱۴۰۵ و ۱۴۱۵ به ترتیب ۸۱۱۰ نفر و ۹۶۷۵ نفر جمعیت خواهد داشت.
نظام متمرکز بهره‌برداری از ذخایر عظیم نفت و گاز، همواره مردم سواحل و جزایر را به دلیل محرومیت از آن و عدم مشارکت آزرده کرده است. شاید در دهه‌های گذشته تابع کمی سواد، کمبود نیروی انسانی متخصص و عدم مشارکت مردم بومی، صنایع تبدیلی و جانبی نفت و گاز شکل نگرفته است و مردم بومی نیز به مشارکت دعوت نشده‌اند. در شرایط فعلی که عمده زمینه‌ها برای مشارکت مهیا است ایجاد زیربناها با مشارکت مردم بومی و بخش خصوصی ملی و بین‌المللی از ضروریاتی است که باید به آن توجه ویژه شود.
براساس برنامه آمایش، کم هزینه‌ترین، پرسودترین، دیرپاترین، زودبازده‌ترین روش حفظ اقتدار و امنیت خلیج فارس و جزایر، استقرار فعال مردم در فعالیت‌هایی است که با مشارکت خود مردم ایجاد شده باشند. اعتماد اجتماعی، احساس امنیت، سرمایه اجتماعی مردم ساکن در جزایر در شرایط مناسبی است. علیرغم تنوع قومی مذهبی، تعلقات مادی، مذهبی و فامیلی به کشورهای عربی، همگرایی ملی بالایی در جزایر وجود دارد. فقر عمومی و محرومیت جزایر کوچک مانند هنگام، هرمز، هندورابی و لارک و بخش‌هایی جزیره قشم از مهمترین مسانلی است که سیمای عمومی جزایر را مکدر کرده‌اند.
براساس سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ بهره‌گیری از دیپلماسی فعال در خلیج فارس و جزایر آن برای توسعه امنیت و تجارت دریایی و ایجاد ترمینال تجاری آسیای میانه، اروپا و آسیا و همچنین ایجاد کانونهای عمده اقتصادی و فعالیتی دانش پایه تأکید شده است.
شهر هرمز عمدتاً دارای کارکرد صیادی، معدنی، توریستی و توسعه امکانات زیربنائی مانند ایجاد بندرگاه و اسکله صیادی است. از طرفی همجواری با جزیره قشم به عنوان منطقه آزاد تجاری و اقتصادی، موجبات ارتقاء شهر هرمز شده است. فعالیت های شیلاتی شامل صید انواع ماهی، میگو و مروارید، مشاغل خدماتی و اداری و مشاغل جانبی از جمله صنایع دستی، زمینه های اصلی فعالیت اهالی این شهر است. با توان ها و قابلیت های زیادی که در روستاهای جزایر از جنبه های مختلف اقتصادی، فرهنگی، کالبدی، و اجتماعی وجود دارد، مدیریت سطح منطقه ای و محلی می توانند با سرمایه گذاری، به رشد اشتغال و اقتصاد، فرهنگ و تمدن، تعامل سازنده فرهنگی با کشورهای همسایه، کشف معادن جدید اقتصادی، و همچنین رشد توریسم و قابلیت های گردشگری در آبا دی ها کمک کنند.
وضعیت موجود شهر هرمز
شهر هرمز از شهر های تابعه شهرستان قشم، در محدوده جزیره هرمز قرار گرفته است. این جزیره در تنگه هرمز و در مدخل خلیج فارس به دریای عمان بین ۵۶ درجه و ۲۵ دقیقه تا ۵۶ درجه و ۳۰ دقیقه طول شرقی و ۲۷ درجه و ۲ دقیقه تا ۲۷ درجه و ۶ دقیقه عرض شمالی واقع شده است.
شهر هرمز به عنوان تنها نقطه سکونتگاهی جزیره هرمز، بدلیل موقعیت بازرگانی و تجاری خود و همچنین وجود انواع فعالیت ها در آن دارای اهمیت است. مجاورت با دریا و فعالیت های صیادی و همچنین موقعیت بازرگانی آن (ارتباط با آ بهای آزاد)، از عوامل عمده شکل گیری شهر هرمز محسوب می گردد.
جزیره هرمز بدلیل نزدیکی با بندرعباس و قشم، بیشترین ارتباط را با آنها دارد. ارتباط جزیره هرمز با جزایر مجاور ساحل کشور تنها از طریق دریا صورت میگیرد. میزان تردد بین هرمز و بندرعباس بیش از سایر نقاط است. بعد از بندر عباس بیشترین ارتباط هرمز با جزیره قشم است و با توجه به اینکه هرمز از نظر تقسیمات سیاسی جزء شهرستان قشم است، ارتباطات هرمز و قشم بیشتر به منظور انجام کارهای اداری صورت میگیرد. ارتباط هرمز با جزیره لارک بندرت و به طور اتفاقی صورت میگیرد. علاوه براین به علت اشتغال عده قابل توجهی از اهالی جزیره در امر قاچاق ارتباط دریایی هرمز با دوبی، راس الخیمه و خصب به صورت قاچاق و غیررسمی وجود دارد. راه‌های ارتباطی درون جزیره شامل یک جاده کمربندی به طول حدود ٢١ کیلومتر است. به علت فقدان سکونتگاه دیگر، ارتباطات درون جزیره تنها منحصر به رفت و آمد بین شهر هرمز در شمال و معدن خاک سرخ درجنوب جزیره میباشد. از دیگر راه‌های ارتباطی، جاده ارتباطی ساحلی است که مانند کمربندی جزیره را احاطه کرده و امکان دسترسی به جزیره را فراهم نموده است.
نزدیک ترین نقاط شهری به شهر هرمز (۴۷۶۸ نفر)، شهرهای قشم (۱۳۵۵۶ نفر) و بندرعباس (۲۷۳۵۷۸ نفر) میباشد. شهر هرمز با هر دو شهر بندرعباس و قشم، ۱۸ کیلومتر فاصله دارد. با درنظر گرفتن جمعیت هر یک از این شهرها، حوزه نفوذ هرمز با بندرعباس و قشم، به ترتیب ۲ و ۶ کیلومتر است.
بعد گردشگری
جاذبه های طبیعی
طبیعت و منابع طبیعت گردی براساس اهداف و انگیزه های گردشگران و بازدیدکنندگان و موقعیت جغرافیایی و مکانی متغیر است، انواع منابع و فضاهای طبیعی شامل جنگل ها، دره، کوه، رویشگاه، غارها و سایر مناظر در جزیره هرمز با سطح عملکردی متفاوت و به صورت پراکنده در سطح جزیره دارای پراکنش می باشند، براین اساس به تفکیک انواع منابع و فضاهای طبیعی، ویژگی های آنها، قابلیت ها و سطح عملکردی بررسی شده است.
جاذبه های تاریخی
جزیره هرمز به دلیل قرار گیری در ورودی خلیج فارس همواره مکان تبادل آراء و اندیشه ها و حمل و نقل کالا و مسافر بوده است. بناها و آثار تاریخی برجای مانده جزیره هرمز گویای نقش مهم این جزیره در تعالی گردشگری ایران زمین است.
جاذبه ها و محصولات گردشگری مصنوع یا انسان ساخت
جاذبه های گردشگری انسان ساخت با هدف ارایه خدمات به گردشگران ایجاد شده است. جاذبه های عمده گردشگری هرمز در جدول زیر نشان داده شده است.
عملکرد جزیره هرمز: این جزیره که در شرایط کنونی تنها شامل یک نقطه شهری است، به یک منطقه ویژه اقتصادی با تعداد زیادی از واحدهای صنعتی و تولیدی (ضمن یاری جستن از امکانات و پتانسیل های دو شهر قشم و بندرعباس) تبدیل می شود. در کنار این شهر، در جهت بهره برداری از اراضی کشاورزی جزیره و ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی، نقاط مستعد توسعه روستایی شناسایی شده و گسترش می یابند.
از آنجا که شهر هرمز دارای عملکردهای گوناگون صیادی، توریستی و خدماتی است، لذا در نقاط مختلف شهر میتوان اماکن مختلفی را که به ایجاد بندرگاه و اسکله، قایق سازی، توربافی و فعالیتهای مشابه مشغول اند مشاهده نمود. همچنین وجود معادن مختلف نمک، خاک سرخ، گوگرد و آهن، عملکرد معدنی شهر را موجب شده و فرم های خاصی در سطح شهر ایجاد نموده است.
۶۷.۳ درصد از شاغلان استان هرمزگان در بخش خصوص فعالیت دارند. در این میان شهرستان قشم بالاترین عدد یعنی ۸۱.۴ درصد در این بخش فعالیت دارند.
برنامه ریزی ویژه توسعه شهر هرمز و جلوگیری از اثرات سوء شهر مسلط قشم بر آن از طریق:
– عدم تبعیض در تخصیص بودجه ریزی و امکانات جهت توسعه شهری بین این دو شهر.
– تقویت توانهای گردشگری و افزایش سرمایه گذاریهای لازم در این زمینه.
– برنامه ریزی برای تبدیل شهر هرمز به یک منطقه ویژه اقتصادی در آینده نزدیک و انجام تلاشهای مقدماتی در این خصوص از قبیل توسعه سایت ها و واحدهای صنعتی در آن.
– برنامه ریزی برای بهره مندی ساکنین شهر از منابع موجود در آن (از قبیل معادن و صنایع موجود) و جلوگیری از خروج سرمایه ها و بودجه ها از شهر.
– برنامه ریزی فرهنگی در شهر و استفاده از پتانسیل مذهبی موجود (به دلیل آنکه این شهر تنها شهری است که اکثر ساکنین اش دارای مذهب شیعه هستند) در جهت افزایش سرمایه اجتماعی و مشارکت در میان ساکنین برای توسعه شهر.
مراکز خدمات ناحیه ای شامل سکونتگاه‌های شهری (قشم، کیش، هرمز، سوزا، درگهان و ابوموسی) جزایر میباشند. این مراکز، علاوه بر خدمات سطوح پایین‌تر، خدماتی چون بیمارستان، مراکز بزرگ تفریحی، شرکت‌های تعاونی و تجاری، مراکز پستی، مراکز بزرگ آموزشی (مانند دانشگاه)، ادارات مختلف و نظایر اینها را نیز به ساکنین خود و سکونتگاه‌های پیرامون ارائه می‌کنند.
بعد اقتصادی
نگاهی کلی به وضعیت اقتصادی خانوار ساکن در جزیره هرمز حاکی از آن است که پنج دهک اول اقتصادی، زیر خط فقر هستند. از دیگر سو، نمودار زیر گواه آن است که بیشترین هزینه خانوار به ترتیب در چهار مقوله ی مسکن، انرژی و حمل و نقل و تحصیل صرف میشود. بررسی شغلی و تقاضای اشتغال ساکانان نشان دهنده ی آن است که بیشترین سهم، به بخش عمومی اختصاص یافته است.
مطالعات صورت گرفته بر اساس نتایج طرح تمام شماری جزیره هرمز نشان میدهد که ۸۲ درصد تصرف املاک به شکل ملکی بوده و علاوه بر آن ۱ درصد به صورت خرید اسقاطی (مسکن مهر) تمیک شده و در مجموع میتوان گفت ۸۳ درصد املاک سطح جیزه تحت تصرف ملکی میباشند. علاوه بر این ۵ درصد املاک مربوط به بخش عمومی و دولتی و حدود ۰.۵۵ درصد املاک وقفی بودهاند.
بررسی نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ جزیره هرمز نشان میدهد که آمار اشتغال سطح جزیره در طول ۵ سال گذشته سالانه ۱.۸ درصد کاهش یافته و از ۱۳۶۴ نفر شاغل در سال ۱۳۹۰ به ۱۲۳۹ نفر در سال ۹۵ رسیده است و در مقابل آمار بیکاری ۸.۷ درصد افزایش یافته است به نحوی که ۸۷ نفر به بیکاران جزیره هرمز اضافه شدهاند. لازم به ذکر است که در طول دوره مزبور امار جمعیت کل جزیره نیز روند کاهشی داشته و بطور متوسط سالانه ۱.۸ درصد کاهش یافته است که از منظر تغییرات برابر با میزان کاهش کل اشتغال جزیره میباشد.
بررسی وضعیت اشتغال پایدار در ردههای سنی مختلف بالای ۱۰ سال شهر هرمز نشان میدهد که بیش از ۸۵ درصد افراد شاغل در سنین ۲۰ تا ۴۹ سال دارای اشتغال پایدار بودهاند و این وضعیت برای جامعه مردان ۸۴ درصد در این ردههای سنی میباشد.
بطور کلی فعالیتهای ماهیگیری، گردشگری و صنعتی عمده ترین پتانسلهای جزیره هرمز برای توسعه اقتصادی هستند و در این میان فعالیتهای گردشگری طیف گستردهای از خدمات را میتواتند در سطح جزیره هرمز توسعه نماید و بر این اساس اصلیترین حوزه توسعه اقتصادی به شمار آید. بررسی ها حاکی از آن است که مهمترین خوشه‌های با بازده اقتصادی بالا در استان و متناسب با جزیره هرمز شامل خوشه ماهیگیری، خوشه کشاورزی ویژه، خوشه هنر، سرگرمی و تفریح و خوشه آموزش است.
نقشه کاربری اراضی وضع موجود جزیره هرمز
– شهرک پستیرا در جزیرۀ برک، (کرواسی)
پستیرا شهرک کوچک مدیترانه ای است که در ساحل شمالی جزیره برک و در مرکز دالماشیا (در کشور کرواسی) واقع شده است. در این شهرک جمعیتی بیش از ۱۵۵۹ نفر ساکن می باشند و از لحاظ جدایی از سرزمین اصلی و موقعیت نسبت به کشور مادر بسیار شبیه به جزیره هرمز می باشد. نکته شایان ذکر دیگر این است که این جزیره در حال حاضر به عنوان یکی از پایدارترین جزایر دنیا تلقی می گردد. در شکل زیر موقعیت پستیرا در کرواسی آورده شده است.
در سال ۲۰۱۴ تونکوویچ و زلاتر در پژوهشی با عنوان “توسعه پایدار در اجتماعات جزیره: مطالعه موردی پستیرا” به ارزیابی پایداری جزیره پرداختند و مطالعه آن ها بر اساس چهار بعد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و اکولوژیکی بود.
ویژگی های این جزیره در چهار بعد به شرح زیر می باشد:
حوزه اقتصادی
خود اتکایی و تنوع اقتصادی از شاخص های توسعه اجتماعات پایدار می باشد (Bridger et al., 2006). ساختار اقتصاد در شهرک پستیرا نشان می دهد که ۲۵.۲% مردم در بخش اول (کشاورزی)، ۳۶.۱ درصد در بخش دوم (صنعت) و ۳۸.۷ درصد در بخش سوم (خدمات) اشتغال دارند. این امر نشان دهنده اهمیت صنعت فرآوری ماهی و کشاورزی و همچنین توازن میان همه بخش های اقتصادی است. رونق تمامی بخش های مختلف اقتصادی منجر به کاهش اثرات رکود اقتصادی می گردد. در پستیرا صنعت و کشاورزی، و گردشگری اهمیت یکسانی در رشد اقتصادی دارند. نرخ بالای اشتغال و همچنین روندهای جمعیتی مثبت موجب شده که شاخص توسعه این جزیره بالا باشد. جزیرۀ پستیرا صادرات محور است، عمدتا به دلیل صنعت فراوری ماهی های آزاد که بیش از ۳۰۰ نفر در آن اشتغال دارند (SDC, 2011). اگرچه گردشگری سوسیالیسم سال های بسیاری در پستیرا وجود داشت ولیکن رشد چشمگیر گردشگری تنها از دهه ۱۹۹۰ آغاز شده است و امروزه بسیاری از گردشگران در هتل های کوچک و اقامتگاه های خصوصی اسکان می گزینند. گردشگری از نظر اهمیت بخش دوم اقتصاد این جزیره است. در خصوص کشاورزی ۵۶.۵ درصد خانوارها دارای زمین کشاورزی هستند و ۲۹.۴ درصد انگور و زیتون کشت می کنند. تولید روغن زیتون بازار بالقوه مهمی است. بین ۱۰ و ۱۲ درصد تولید روغن زیتون کرواسی از پستیرا میباشد. تقریبا ۴۰۰۰۰۰ درخت در پستیرا وجود دارد و بازار بالقوه بزرگی است. اما در مقایسه با یونان، اسپانیا و پرتقال شانس پایینی دارد. اگر چه بازیگران محلی نقش مهمی در رشد اقتصادی دارند اما برای توسعه های آینده نیازمند سرمایه گذاری خارجی می باشد.
عرصه اکولوژیکی
همه فعالیت های اقتصادی (صنعت، کشاورزی، ماهیگیری، گردشگری) در پستیرا سیاست های توسعه پایدار خود را دارند و از منابع طبیعی، دریای پاک، سواحل زیبا حفاظت کرده و از ساخت و ساز غیر قانونی جلوگیری می کنند. پرورش گوسفند در کنار زیتون موجب شده است که از مواد و کودهای ارگانیک استفاده کنند که این موضوع موجب سلامت اکولوژیکی گشته است. برخی از تولیدکنندگان محلی دارای آگاهی های محیط زیستی می باشند. گردشگری، کشاورزی و اکولوژیکی از محیط زیست حفاظت می کند. مدیران هتل ها می گویند که دریای پاکیزه در کنار محیط پیرامون طبیعی موجب مزیت نسبی در پستیرا شده است. این جزیره دارای سیستم آب و فاضلاب مدرن می باشد. زمانی که کارخانه جدیدی ساخته می شود به حفاظت محیط زیستی و کارایی انرژی توجه می گردد. آب بارندگی از آب های صنعتی جدا می شود و از آلودگی خاک و آب ها جلوگیری می کند. در مجاورت کارخانه ها شهرداری مرکزی برای بازیافت و دفع پسماند احداث کرده است. سیستم های سرمایشی کارخانه ها از انرژی تجدید پذیر استفاده می کنند.
حوزه اجتماعی
این جزیره از لحاظ اجتماعی پایدار است و اجتماعی سرزنده دارد. نگاه اول به داده های جمعیتی نشان می دهد که ساختار سنی مناسب و جمعیت باثباتی دارد. این جزیره با رشد سریع جمعیتی یا با مهاجرت مواجه نمی باشد. بنابراین، همبستگی اجتماعی و هویت محلی وجود دارد. یکی از شاخص های پایداری اجتماعی جزیره تکاپوی مستمر برای ارتقای کیفیت زندگی از طریق تضمین فرصت های برابر دسترسی به خدمات عمومی می باشد. براساس دمپسی و همکاران (۲۰۱۱) مشارکت در گروه ها و شبکه های اجتماعی شاخص مهمی در پایداری اجتماعی است. این پژوهش نشان می دهد که در پستیرا، چندین سازمان جامعه مدنی وجود دارد که میراث فرهنگی، تبلیغ گردشگری، ارزش های سنتی و محیط زیست را حفظ می کنند. روابط و همکاری های مکرر بین بازیگران محلی برای دستیابی به توسعه اجتماع و توانمندسازی اجتماعات ضروری است (Bridger et al., 2006). مطالعات نشان می دهد که چنین روابطی در سطح محلی بین شهرداری، شورای گردشگری و شرکت ها و کارخانجات بخش کشاورزی و ماهیگیری وجود دارد. با این وجود قشر جوان به سنت های قدیمی بی توجه هستند و گرایش به ترک جزیره دارند. در این جزیره برنامه ریزی و سرمایه گذاری برای آموزش شغلی جوانان وجود ندارد.
حوزه فرهنگی
تنوع فرهنگی، حفظ میرات تاریخی و فرهنگی، و مشارکت فرهنگی برخی از شاخص های پایداری فرهنگی اجتماع محلی می باشد (Throsby, 2008). این عوامل، اجتماعات محلی سرزنده از نظر فرهنگی، خلق می کنند و فضاهای عمومی را برای وقایع فرهنگی و حفظ منابع فرهنگی از قبیل مجسمه های تاریخی حفظ می کنند (Hawkes, 2001; Vallega, 2007). تحقیقات ما نشان می دهد که مردم در پستیرا حس مکان نیرومند دارند و در مورد اهمیت میراث فرهنگی ملموس و ناملموس آگاهی دارند. در پستیرا دو انجمن به نام های Hrapoćuša and Kogula وجود دارد که میراث فرهنگی و طبیعی را حفظ می کنند، تسهیلات زیرساختی و ساختمان های قدیمی را بهسازی می کنند، محصولات سنتی را حفظ می کنند و فعالیت های فرهنگی و آموزشی سازمان دهی می کنند. برخی از وقایع فرهنگی توسط سازمان های غیر دولتی محلی سازماندهی می شود. به پاس همکاری، در طی سال های گذشته چند معبد مذهبی نوسازی شده و جاذبه توریستی شده اند.
دسته‌ها
طلاق یا آسیب اجتماعی در جامعه
خانواده کوچک‌ترین واحد اجتماع است و سلامت جامعه در گرو سلامت خانواده‌های آن است. از آنجا که سلامت خانواده در پیشرفت و ارتقای جامعه نقش بسیار مؤثری دارد، توجه به این موضوع می توند سلامت جامعه را تضمین کند.ازدواج، یکی از مهمترین پدیدههای اجتماعی، فرهنگی و زیستی مربوط به جامعه و انسان محسوب میشود که متأثر از تحولات جامعه و هم تأثیرگذار بر تحولات خانواده میباشد. الگوهای ازدواج تحت تأثیر «تغییرات ساختاری» (Structural Changes) و «تغییر ایده‌ها و اشاعه آن (Ideation Change & Diffusion) و به طور کلی متأثر از جایگاه جوامع در گذار از سنت به مدرنیته میباشد، تا جایی که امروزه در ادبیات جامعه‌شناسی و جمعیت‌شناسی بحثی تحت عنوان «انتقال خانواده» (Family Transition) یا «انتقال دوم جمعیت شناختی» (Second Demographic Transition) شکل گرفته است. بنابراین باید گفت که پدیده ازدواج یکی از مهمترین پدیدههای دوره جوانی است که با تحقق آن، استقلال جوان کامل گردیده و روند زندگی او مسیر تقریباً ثابت و مشخصی را طی خواهد نمود. علاوه بر این، ازدواج یکی از وقایع چهارگانه و از مهمترین آمارهای جمعیتی است که تعداد و میزان آن به عنوان رکن اساسی و پایه‌ای در برنامه ریزی، تحلیل و تبیین شرایط اجتماعی، فرهنگی هر جامعه کاربرد فراوان دارد.
عمومیت ازدواج درجه‌ی رواج ازدواج را در جامعه بیان می‌کند. معمولاً عمومیت ازدواج در نزد زنان بیش از مردان و در جوامع سنتی بیشتر از جوامع صنعتی است و تحت تأثیر مجموعه‌ی پیچیده‌ای از عوامل عقیدتی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی میباشد (دکتر میرزایی، ۱۳۸۴).
در سال ۱۳۸۵ در مقایسه با سال ۱۳۷۵، میزان عمومیت ازدواج مردان به ۹۸.۹ درصد و میزان عمومیت ازدواج زنان به ۹۶.۵ درصد کاهش یافته است.
در سال ۱۳۹۰، عمومیت ازدواج مردان کشور برابر با ۹۸.۶ درصد و میزان عمومیت ازدواج زنان برابر با ۹۴.۵ درصد بوده است. عمومیت ازدواج سال ۱۳۹۰ در مقایسه با سال ۱۳۷۵، بیانگر کاهش شیوع ازدواج در میان مردان و زنان کشور میباشد.
به طور کلی میتوان به کاهش ۳.۵ درصدی عمومیت ازدواج زنان کشور طی ۱۵ ساله‌ی ۹۰-۱۳۷۵ اشاره کرد.
درصد رشد سالانه تعداد ازدواج‌های کشور به تفکیک وضع سکونت نشان میدهد که؛ درصد رشد سالانه تعداد ازدواج‌ها برای کل کشور طی ۲۵ سال ذکر شده روند کاهشی داشته و از ۳.۵ درصد در دهه‌ی ۷۵-۱۳۶۵، به ۲.۴ درصد طی سال‌های ۹۰-۱۳۸۵، رسیده است.
به علاوه درصد رشد سالانهی تعداد ازدواج‌های نقاط شهری در دوره‌ی ۷۵-۱۳۶۵، برابر با ۴.۷ درصد بوده است. در گذر زمان این رشد کاهش یافته به گونه‌ای که در دوره‌ی ۹۰-۱۳۸۵ برابر با ۲.۶ درصد بوده است.
– طلاق
واژه طلاق “Divorce” در لغت به معنی فسخ قانونی ازدواج، که مستلزم جدایی زن و شوهر است، میباشد. و در اصطلاح، طلاق عبارت است از انحلال قانونی پیوندهای زناشویی که با تصمیم یک جانبه یکی از زوجین و یا با مراجعه به مراجع شرعی و قانونی صورت میگیرد. به‌عبارت دیگر، طلاق عبارت است از شکستن واحد خانواده و تجزیه نقش‌های اجتماعی به علت آنکه یک یا تنی چند از اعضای خانواده به‌صورت ارادی یا غیرارادی تکالیف ناشی از نقش‌های خود را آن‌طوری که باید و شاید انجام ندادهاند. اغلب زوجین قبل از این انفصال به طور دائم از هم جدا می‌شوند.
آمار واقعه‌ی طلاق مربوط به کشور بیانگر این مطلب است که در سال ۱۳۶۵ تعداد طلاق‌های رخ داده از ۳۵۲۱۱ طلاق به ۱۴۲۸۴۱ طلاق طی ۲۵ سال (در سال ۱۳۹۰) افزایش یافته است. و میزان واقعه‌ی طلاق نیز از ۱.۹ واقعه در هر هزار نفر جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر دارای همسر به ۳.۷ واقعه در هر هزار نفر جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر دارای همسر افزایش یافته است.
– نسبت طلاق به ازدواج
در سال ۱۳۶۵ نسبت طلاق به ازدواج کشور برابر با ۱۰.۳ درصد بوده به عبارت دیگر در این سال به ازای هر صد ازدواج، حدود ۱۰ طلاق رخ داده است. نسبت طلاق به ازدواج کشور در سال‌های بعد یعنی در سال ۱۳۷۵، در مقایسه با سال ۱۳۶۵ کاهش دارد، اما در سال ۱۳۸۵، در مقایسه با ده‌ساله‌ی قبل از خود افزایش چشمگیری داشته است و این روند افزایشی با سرعتی شتابان در سال ۱۳۹۰، همچنان ادامه داشته است.
از عناصر تأثیرگذار بر آسیب‌های اجتماعی، شرایط اقتصادی، فرهنگی کشور میباشد، این ویژگی‌ها تأثیر بسیاری بر میزان ارتکاب جرم دارد. داده‌های آماری نشان میدهد، طلاق آسیب اجتماعی محسوب نمی‌شود؛ اما مسئله اجتماعی است که زمینه بروز آسیب‌های اجتماعی را فراهم می‌کند، تعداد واقعه طلاق کشور طی سال‌های ۹۰-۱۳۶۵ رشد بسیاری در کل کشور، مناطق شهری و روستایی داشته که این افزایش زمینه بروز بسیاری از آسیبها برای خانواده ها و خصوصاً زنان را در کشور فراهم کرده، که نگران کننده میباشد.
در سال ۱۳۹۵، در مجموع ۷۰۴۷۱۶ واقعه ازدواج در کل کشور به ثبت رسیده، این رقم با توجه به ساختار سنی جمعیت کشور و در مقایسه با تعداد ازدواج‌های ثبت شده سال ۱۳۹۰، حاکی از کاهش قابل توجه آمار ازدواج است. طلاق رویدادی است که همواره در کنار ازدواج مطرح شده است. به طوری که هرگاه در مورد تعداد ازدواج‌ها یک منطقه سؤال شود بدون‌شک در مورد تعداد طلاق‌های آن منطقه نیز کنجکاوی به وجود می‌آید. طلاق به عنوان راه حل اجتماعی در مواجهه با شکست در ازدواج به کار گرفته میشود و از هم پاشیدگی شخصی، خانوادگی و اجتماعی را به همراه دارد. طلاق افراد را در معرض آسیب‌های روانی، اجتماعی و اقتصادی بسیاری قرار میدهد و معمولاً زنان بیش از مردان از این آسیبها متأثر می‌گردند که میتوان به تن دادن به ازدواج موقت، سرخوردگی، خودکشی، اعتیاد، انحرافات جنسی و … اشاره کرد. در صورتی‌که این واقعه نامطلوب در سطح جامعه فراگیر شود و از حد متعارف خود خارج شود به عنوان مسئله‌ای اجتماعی مطرح می‌گردد که باید مسئولان به آن رسیدگی کنند؛ چرا که این معضل اجتماعی آسیب‌های جدی را نه تنها به فرد بلکه به جامعه نیز وارد می‌کند. بررسی روند تاریخی پدیده طلاق در جوامع معاصر، نشانگر آن است که در مسیر توسعه، هر چه از جامعه سنتی به مدرن نزدیک می‌شویم، امکان و فراوانی طلاق افزایش می‌یابد. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده است به طوری‌که براساس آمار رسمی سازمان ثبت احوال، تعداد طلاق‌های ثبت شده در کشور در سال‌های اخیر در حال افزایش بوده و نرخ طلاق روند صعودی را طی کرده است. در سال ۱۳۹۵، ۱۸۱۰۴۹ طلاق به وقوع پیوسته است؛ یعنی به طور متوسط روزانه ۴۹۶ زوج از یکدیگر جدا شدهاند. این آمار تکان‌دهنده موجب شده که کارشناسان، طلاق را به عنوان زلزله خاموش در ایران تعبیر کنند که هر روز در حال تکان دادن بنیان جامعه است (فلاحی و دلدار، ۱۳۹۵).
پیشرفت هرجامعه ای منوط به حضور اشخاصی است که با فکر و دانش روز افزون و تلاش و اهتمام بی وقفه خود در راه رسیدن به اهداف عالیه بشری گام های موثر برمی دارند.بدیهی است که درصد بالایی از این قشر تلاشگر را جوانان تشکیل می دهند و داشتن تفکرسالم وسازنده نیازمند تغذیه مناسب و آگاهانه این عزیزان است .این مهم ما را بر آن داشت که تکلیف خود را در یاری به آینده سازان جامعه مان با بیان چند نکته جهت داشتن تن سالم و فکر پویا به انجام برسانیم. ارتقای بهداشت و تامین سلامت افراد جامعه یکی از ارکان مهم پیشرفت جوامع میباشد امروزه ارتباط تغذیه و انتخاب غذا با سلامت افراد جامعه به طور کلی مورد تایید و تاکید است. فست فودها متولد جامعه صنعتی و مدرن هستند، که به سایر جوامع و از جمله کشور ما نفوذ پیدا کرده است. در سال‌های اخیر مصرف فست فود در بین نوجوانان و جوانان کشور افزایش یافته است و دانشجویان به خاطر شرایط تحصیلی و زندگی یکی از مهمترین گروههای در معرض خطر استفاده از آن میباشند. تغذیه همواره جزئی از زندگی بشر بوده است. جایگاه و اهمیت تغذیه کافی و مناسب در بحث سلامت جسمی و روحی بر کسی پوشیده نیست. تنوع در خوردن غذا، تعدد وعده‌های غذایی و انتخاب غذاهای کم چربی از مسائل مهم در بخش تغذیه هستند، امروزه وضعیت تغذیه بیشتر افراد خصوصاً جوانان، براساس دریافت مواد غذایی از طبقات گوناگون غذایی، خوردن وعده صبحانه و میزان دریافت غذاها با چربی های اشباع شده مصرف می شود. گفتنی است اطلاعات محدودی درباره نوع تغذیه افراد در کشور وجود دارد. قطعاً برای بررسی بهتر وضعیت تغذیه در جوانان نیازمند ابزار دقیق تری برای سنجش همچون محاسبه میزان کالری دریافتی روزانه از گروههای مختلف غذایی هستیم (پروژه بهداشت و سلامت جوانا، شرکت نقش کلیک).
به استناد پروژه مطالعاتی که شرکت نقش کلیک در این راستا انجام داده، در مورد میزان دریافت مواد غذایی برای جوانان در چهار گروه اصلی مواد غذایی بررسی شده بود. نتایج نشان داد که میزان مصرف گوشت (سفید و قرمز) (میانگین ۲.۰۶)، لبنیات و تخم مرغ کافی (میانگین ۱.۹۷)، برنج و حبوبات (۱.۸۰)، میوه و سبزیجات (میانگین ۲.۰۲) در بین جوانان (۲۹-۱۵ ساله) کافی تا تقریباً کافی بوده است. البته بین زنان جوان در مصرف برنج و حبوبات و میوه و سبزیجات تغذیه بهتری نسبت به مردان جوان داشتند. نتایج بررسی میزان مصرف مواد غذایی در بین گروه های سنی نشان داد جوانان ۱۹-۱۵ ساله تغذیه بهتری از نظر مصرف مواد غذایی در هر ۴ گروه اصلی نسبت به جوانان ۲۹-۲۴ ساله داشتند. همچنین جوانان ساکن مراکز استان در مجموع تغذیه بهتری از نظر مصرف مواد غذایی در هر ۴ گروه اصلی نسبت به جوانان ساکن شهرهای کوچک و روستاها داشتند. بنابراین تغذیه مناسب به عنوان پایه اصلی سلامت جوانان در بازه سنی ۲۹-۲۰ ساله و محیط های شهری کوچک و روستایی نیازمند بهبود است و مصرف میوه و سبزیجات در بین مردان جوان باید بیشتر شود.
با توجه به نتایج حاصل شده از مطالعات و نظر سنجی در بین جوانان در ارتباط با وضعیت مصرف فست فود در دانشجویان دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی دولتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال ۱۳۹۴؛
از مجموع ۲۱ هزار و ۵۹۶ نفر از دانشجویان که به این سوال پاسخ داده‌اند، ۶۶.۲ درصد در طول هفته حداقل یکبار غذای آماده ( فست فود) می خورند.
- مصرف استفاده از فست فود دربین دانشجویان پسر بالاتر از دانشجویان دختر است. ۶ درصد از دانشجویان پسر و ۶۴ درصد از دانشجویان دختر در طول هفته حداقل یکبار غذای آماده (فست فود) می‌خورند.
- دانشجویان بومی در مصرف فست فود بر دانشجویان غیر بومی پیشی گرفته‌اند. ۵ درصد از دانشجویان بومی و ۶۵.۷ درصد ازدانشجویان غیربومی در طول هفته حداقل یکبارغذای آماده (فست فود) می خورند.
- ۳۲ درصد از دانشجویان کاردانی وکارشناسی و۵ درصد ازدانشجویان تحصیلات تکمیلی در طول هفته حداقل یکبارغذای آماده (فست فود) می خورند.
درصدی از جمعیت که به‌طور مداوم مواد غذایی مصرفی آنها برای پاسخ به نیازهای انرژی رژیم غذایی‌شان ناکافی است. اطلاعات نشان داده شده به‌صورت ۵٪ و یا زیر ۵٪ دلالت بر شیوع سوءتغذیه دارد. تعداد کالری موردنیاز برای رهایی افراد دچار سوءتغذیه از وضعیتشان تعریف میشود. متوسط شدت محرومیت غذایی افرادی که از سوءتغذیه رنج می‌برند، برآوردی از تفاوت بین میانگین انرژی موردنیاز و انرژی دریافتی از رژیم غذایی در افراد دچار سوءتغذیه (محرومیت مواد غذایی) است و در صورت ضرب‌در تعداد افراد دچار سوءتغذیه، برآوردی از کل کمبود مواد غذایی در کشور مربوط را نشان میدهد که عدد به‌دست‌آمده بر اساس کل جمعیت نرمال میشود (منبع: سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد).
نتایج نشان می دهد، جوانان به سلامت و تغذیه خود کمتر اهمیت می دهند و بیشتر تمایل به غذاهای آماده و سریع دارند.
با توجه به اینکه دراین محدوده سنّی حداکثر فعالیت فکری و جسمی وجود دارد بنابراین بایستی سعی شود از هرپنج گروه مواد غذایی که شامل چربی ها،پروتئین ها،کربوهیدرات ها،ویتامین ها و املاح معدنی هست در وعده های غذایی لحاظ شود که البته میزان این مواد با توجه به شرایط جسمی و کاری این افراد متفاوت خواهد بود.بنابراین توصیه می شود دراین دوره سنّی از رژیم های تک خواری مثل گیاهخواری،آب درمانی و…اکیداً خودداری شود چرا که ممکن است نیازهای جسمی افراد با حذف گروههای غذایی بر آورده نشود آسیب های جبران ناپذیری را به صورت دراز مدّت یا کوتاه مدت ایجاد کند.
بنابراین اولین توصیه موکّد،استفاده از انواع مختلف مواد غذایی است،که البتّه بایستی مواد غذایی مصرف شده متناسب با فعّالیّت های روزمره نیز باشد به عبارت دیگر نوع و مقدار غذای مصرفی یک کارمند از نظر محتوای چربی،پروتئین و کربوهیدرات با یک نفر کارگر بسیار متفاوت است و عدم توجه به این نکته ممکن است سبب به هم خوردن تعادل بین دریافت انرژی و مصرف آن شده که در درازمدت چاقی یا لاغری را به دنبال خواهد داشت.
توصیه کلّی و مهم در مورد تغذیه جوانان این است که مصرف مواد غذایی پرفیبرمثل میوه ها،سبزیجات،و غلّات را همیشه مدّنظر داشته باشند.و در مصرف چربی های اشباع که در گوشت و روغن های حیوانی به وفور وجود دارد و کلسترول بد را بیشتر افزایش می دهند دقت داشته باشند و بیشتر روغن های غیراشباع موجود در آفتابگردان و ذرّت را مصرف کنند.در این دوران تمایل به مصرف تنقّلات مختلف مثل چیپس،شکلات،پفک و نوشابه های شیرین و گاز دار زیاد است ولی با توجّه به اینکه ارزش غذایی این مواد نمی تواند احتیاجات روزمره این افراد را برآورده کند توصیه نمی شود.
ورزش بایستی جزء لاینفک زندگی یک جوان باشد چرا که انجام ورزش به صورت منظّم و مداوم برای افزایش قوای جسمی بسیار موثر است.
به منظور تشریح کامل میزان نیازهای غذایی افراد در سنین جوانی توجه به هرم غذایی ضروری به نظر می رسد.هرم غذایی حاوی شش گروه است که از قاعده آن به ترتیب گروه های زیر قرار گرفته اند :۱ گروه نان و غلّات ۲ گروه میوه ها ۳ گروه سبزیجات ۴ گروه شیر و لبنیات ۵ گروه گوشت ۶ گروه چربی میزان نیاز یک فرد جوان به گروه های فوق تشریح می شود.توجه داشته باشید میزان نیاز به انرژی یک مرد جوان حدود ۲۸۰۰۳۰۰۰ کیلو کالری وزن جوان ۲۲۰۰۲۴۰۰ کیلو کالری است.
