جزایر خلیج فارس سرمایه تاریخی، سیاسی، امنیتی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و جزء لاینفک فضای سیاسی- امنیتی، اقتصادی و جغرافیایی کشور هستند. شکوفایی، عزت، پویایی، برازندگی آنان و مردم ساکن در آنها از ضروریات اولیه عزت و اقتدار ملی است. جزیره هرمز یکی از جزایر خلیج فارس است که به علت موقعیت جغرافیایی و استراتژیک از لحاظ نظامی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی با داشتن ارزش و فرصت های فراوان، در طول تاریخ همواره از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. وجود معدن خاک سرخ، حضور بیش از ۶۰۰۰ نفر سکنه در جزیره، چشم انداز زیبای زمین ساختی، تنوع چشمگیر کانیها و رخنمون های زمین شناسی، وجود آبسنگهای مرجانی، سواحل صخرهای، غارهای دریایی و شکل و جنس متنوع کرانههای ساحلی در کنار پوشش گیاهی بومی و حیات وحش ساکن در این جزیره و برخی یادمانهای تاریخی و فرهنگی پیوند خورده با زندگی بومی از جمله ویژگیهای خاص جزیره هرمز است. این درحالی است که با وجود این ظرفیتهای جزیره هرمز از نظر امکانات و زیرساختهای رفاهی، مسکن، اشتغال، آموزش، سواد و تحصیلات، دسترسی به خدمات شهری و در بسیاری از زمینههای اقتصادی- اجتماعی یکی از محرومترین مناطق کشور بوده است. یکی از مسائل مهم در جزیره هرمز بیکاری و کمبود اشتغال بود که به تبع آن مردم محلی با پدیده مهاجرت روبه رو بودند.
از این رو با همکاری مشترک بنیاد برکت وابسته به ستاد اجرایی فرمان امام (ره) و استانداری هرمزگان، در تاریخ ۲۲/۱۲/۹۴ ستاد راهبری سند پیشرفت و آبادانی جزیره هرمز تشکیل گردید. رویکرد کلی سند، پیشرفت پایدار و درون زا با تاکید بر استفاده حداکثری از منابع و ظرفیتهای موجود در جزیره هرمز و استان هرمزگان انجام گرفت. این مطالعات در ۵ بخش ۱- شناخت و تحلیل وضعیت موجود و تدوین عواملی و روندهای کلیدی و موثر بر پیشرفت جزیره، ۲- چشماندازسازی و تبیین سیاستها و برنامههای عملیاتی، ۳- تعیین و اولویتبندی پروژههای محرک توسعه، ۴- تعیین اولویتهای سرمایهگذاری، ۵- نحوه اجرا، با مشارکت مردم، دستگاه های اجرائی، مدیریت شهری و نهادهای عمومی با محوریت فنی مشاور مادر( شرکت نقش کلیک) صورت پذیرفت، این سند در شورای برنامه ریزی استان و شوراهای تخصصی آن به تصویب رسید.
به استناد سند پیشرفت و آبادانی جزیره هرمز، شورای راهبری پیشرفت و آبادانی جزیره به ریاست استاندار و دبیری رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان هرمزگان و مدیریت فنی بنیاد برکت تشکیل گردید. این شورا در سطح استان با چهار کمیته زیر مجموعه وظیفه سیاستگذاری تسریع و تسهیل فرآیند تحقق پذیری برنامه و پروژه های پیش بینی شده سند را به عهده داشت و در سطح محلی دفتر پیشرفت و آبادانی جزیره هرمز وظیفه نظارت، ارزیابی، توانمند سازی جامعه محلی ،جریان سازی برنامه و اهداف پروژه در میان بازیگران و ذینفعان محلی و تلاش و تسهیلگری نهادی و اجتماعی در راستای تحقق چشم انداز سند، نظارت بر اجرای درست و به موقع پروژههای محرک توسعه، جلب مشارکت اجتماعی اهالی جزیره و پایش برنامه انجام گرفت.
فرآیند انجام مطالعات در هفت گام اصلی شامل موارد زیر صورت میگیرد:
گام اول: مطالعات پایه شامل: سازمان کلی طرح، چارچوب روش شناسی انجام مطالعات، مفاهیم نظری و الگو های تجربی، چشمانداز اولیه و مقدماتی جزیره هرمز.
گام دوم: شناخت و تحلیل وضعیت موجود و تحلیل یکپارچه و چشمانداز نهایی در زمینههای: طبیعی و محیطی، جمعیتی، فرهنگی و اجتماعی، اقتصادی، کالبدی- فضایی، توریسم و گردشگری، زیرساخت، مدیریتی، امنیتی، معادن، شیلات، کشاورزی، صنایع و سایر موارد مرتبط.
گام سوم: تدوین سند توسعه جزیره هرمز شامل: چشمانداز نهایی، اهداف، راهبردها و سیاستها و چارچوب توسعه فضایی جزیره هرمز
گام چهارم: تدوین برنامه عملیاتی در حوزههای مختلف مطالعاتی
گام پنجم: تعیین و اولویتگذاری پروژههای محرک (در مقیاس کلان) پیشنهادی در حوزههای مختلف مطالعاتی
گام ششم: تدوین برنامه تحققپذیری طرح
گام هفتم: اجرا و نظارت پروژه های اقدام
اهداف طرح را میتوان به دو سطح اهداف کلان و اهداف خرد طبقهبندی کرد:
الف) اهداف کلان
-ایجاد مزیتهای اقتصادی و گسترش فرصتهای شغلی؛
-مشارکت اجتماعات محلی در توسعه؛
-پیوند قوی با سرزمین اصلی؛
-مشارکت در توسعه بازارهای بینالمللی؛
– حفاظت از محیط زیست و کیفیات محیطی در دریا و خشکی؛
– توسعه پایدار در تناسب با قابلیتها و محدودیتهای محیطی.
ب) اهداف خرد
– توسعه پایدار جزیره براساس چارچوب فضایی یکپارچه و جامع؛
– توسعه صنعت گردشگری و گسترش و بهبود زیرساختهای آن ؛
-بهبود وضعیت و عملکرد بازارچه مرزی به عنوان مزیت نسبی؛
-تعیین ظرفیت توسعه معادن و ایجاد صنایع تبدیلی با درنظر گرفتن ظرفیت محیطی جزیره؛
– بهبود خدمات و مدیریت یکپارچه و هماهنگ جزیره ؛
– هماهنگی فعالیتهای توسعه با نظام ایمنی و امنیتی جزیره ؛
– هوشمندسازی جزیره با توسعه IT، ICI ؛
-شناسایی و طبقهبندی پهنههای حفاظتی از نظر محیط زیست و تدوین نوع و میزان توسعه در آنها؛
-بهبود سواد و تحصیلات و آموزشهای حرفهای، ارتباطی و اجتماعی ساکنان جزیره؛
-تقویت فعالیتهای اقتصادی و فرهنگی اجتماعات محلی در حوزه بازار و اقتصاد؛
-ارتباط موثرتر و قویتر نهادهای محلی با مدیریت شهری و منطقهای؛
-تسهیل ارتباط اقتصادی و تبادلات فرهنگی با کشورهای همسایه؛
– تحققپذیری طرح براساس مدل پیشنهادی.
خلاصهای از خدمات و فعالیتهای دفتر پیشرفت و آبادانی جزیره هرمز
کارگاه های آموزشی در حوزه های اقتصادی/اجتماعی/ خانوادگی و میان فردی/حقوقی- قانونی / سیاسی – اجتماعی/روانشناختی ۶۸۱,۴۵۰ نفرساعت در جزیره هرمز برگزار گردید.
۲-برگزاری کارگاه مهارتآموزی و ارتقای مهارتهای فنی:
برگزاری کارگاه های آموزشی در زمینه حصیربافی/ گلابتوندوزی /قالی بافی/ نقاشی /راهنمای بلدهای محلی/ توانمندسازی بوم گردی ۸۴۰۰۰ نفرساعت در جزیره هرمز برگزار گردید.
۳-ارتقای روحیه کارآفرینی و تسهیلات اشتغال
از اقدامات در راستای اشتغال می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
شناسایی افراد جویای کار وبی بهره از مهارت ؛
جلسات متعدد با افراد در جهت تقویت روحیه کارآفرینی و کار تیمی؛
ایجاد شبکه اشتغال گردشگری؛
تشکیل ۱۷ گروه توسعه محلی و ۱۵ صندوق پشتیبان؛
ارائه تسهیلات به کسب کار خردو کوچک به منطور ایجاد و استقرار مشاغل آن ها؛
۴- نظارت بر پروژههای عمرانی و زیرساختی:
طراحی و نظارت رینگ گردشگری به طول ۲۴ کیلومتر؛
ساماندهی وو زیباسازی جداره و فضای سبز؛
مدیریت پسماند شهری؛
تعویض لوله های فرسوده؛
روشنایی رینگ؛
روشنایی معابر شهری؛
بهسازی شبکه آب؛
ایجاد مخزن ۲۲۰۰ متر مکعبی آب؛
بهسازی معابر شهری؛
۵-نظارت بر پروژه های مرمت و بهسازی
راه اندازی و احداث خانه های بوم گردی؛
بهسازی اماکن عمومی شهر هرمز؛
مرمت و بازسازی مدرسه جری پولاک؛
بازسازی ۴۰ واحد مسکونی فرسوده؛
۶-ساماندهی سرمایه گذاران بخش خصوصی در جزیره هرمز
جذب سرمایه به مبلغ ۲,۲۰۸,۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰در قالب ۲۵ پروژه سرمایه گذاری صورت پذیرفت.
۷- ارائه خدمات اجتماعی:
ارائه خدمات از جمله :
خدمات دندانپزشکی؛
توزیع بسته های حمایتی آموزشی؛
توزیع بسته های حمایتی ورزشی در سطح مدارس؛
ایجاد خانه ورزش احسان برکت در جزیره؛
راهنمایی ها و مشاوره های فردی مشاوره های گروهی یا خانوادگی؛
۸– ظرفیت سازی، جریان سازی و آموزش شهروندی:
در مجموع ۲۴۶ جلسه با سازمان اجرایی طرح ، دستگاه های استان، بنهادها و ادارههای شهرستان و شهر هرمز، مردم و افراد اثرگذار تشکیل گردید.