شرکت بین المللی نقش کلیک

Naghsh click International Company

EN

شرکت بین المللی نقــــــش کلیک

Naghsh click International Company

EN

ارزیابی پیامد‌های اجتماعی و فرهنگی ایجاد بازارچه فرهنگ، هنر، صنایع دستی و فرهنگ غذایی اقوام ایرانی برادان مظفر (صبا)

اقدامات توسعه‌ای را می­توان به عنوان پدیده ­هایی قلمداد نمود که قادرند محیط اطراف خود را به واسطه­ ی ظهور هنجارها و ارزش­های جدید، تحت تاثیر قرار دهند. به عبارت دیگر پروژه­های شهری دارای اثراتی هستند که این اثرات می­توانند بر اجتماعات محلی، افراد، گروه ­ها، سازمان­ها، نهادهای موجود در محدوده و حوزه­ی نفوذ پروژه موثر بوده و عملکرد آن­ها را به ­سامان و یا نابسامان گردانند. در این راستا تفکر حاکم بر مدیریت شهری به عنوان تفکری مشارکت­ جو و مشارکت محور، درصدد است تا تاثیرات اجتماعی پروژه­های شهری را مورد مداقه و ارزیابی قرار داده و از این رهگذر با سنجش وضع موجود، شناسایی افراد ذی­نفع (زیان­بیننده و سودبرنده) و شناسایی تاثیرات مثبت و منفی، با کمک ابزار سناریو، آینده­ ی مثبت، منفی و واقع­ بینانه­ ی ناشی از پیامدهای پروژه را پیش­بینی نماید. به سخن دیگر با مطالعه­ ی این ابعاد است که می­توان میزان موفقیت این پدیده ­ها را افزایش داد. این در حالی است که عدم بررسی این تاثیرات، مطابق با تجربه ­ی پروژه­های پیشین، می­تواند آثار زیان­باری را به همراه داشته و پروژه را به شکست و اعتماد به مدیریت شهری را خدشه­ دار سازد. در این راستا اگر اتا (ارزیابی تاثیر اجتماعی) را دانشی کاربردی برای ارائه­ی راهکارهایی به تصمیم­گیران در نظر گیریم، پژوهش حاضر در صدد بوده است که به ارزیابی اثرات اجتماعی و فرهنگی پروژه­ی «راه اندازی بازارچه فرهنگ، هنر، صنایع دستی و فرهنگ غذایی اقوام ایرانی خیابان برادان مظفر» پرداخته، از این رهگذر، ذی‌نفعان و ذی‌متضرران ناشی از اجرای این پروژه را شناسایی نماید. لذا جستجوی اصلی این پژوهش حول این محور بوده است که پروژه راه اندازی بازارچه فرهنگ، هنر، صنایع دستی و فرهنگ غذایی اقوام ایرانی خیابان برادان مظفر از نظر متخصصان، کسبه، ساکنان خیابان برادان مظفر چه پیامدهای اجتماعی و فرهنگی به دنبال خواهد داشت و با چه تغییرات یا تعدیل­هایی می­توان به بهترین وجه نظر آن­ها را تامین نمود؟ در وضع موجود این خیابان، تغییر کفسازى خیابان از آسفالت به سنگفرش و نصب تعداد فراوانى مبلمان شهرى، شامل نیمکت، سطل زباله، تیرهاى چراغ، باغچه از اقدامات انجام شده در راستاى پیاده راه سازى خیابان صبا به وسیله شهرداری در سالیان اخیر بوده است. على رغم تلاشهاى انجام شده، در حال حاضر مبلمان و زیرساخت های آن از قبیل نیمکت ها، پایه های چراغ برق، دریچه های فاضلاب، سنگ های کنار باغچه ها به طور کامل از بین رفته و در اثر عدم توجه کافی مسئولین و مدیریت شهری به مکانی برای پارک خودروها در طول روز و محلی برای تجمع افراد بزهکار در طول شب تبدیل شده است به گونه‌ای که نه تنها امکان استفاده از پتانسیل‌هاى این خیایان در زمینه انسام محوری و پیاده محوره استفاده نشده بلکه به صورت بالقوه به مکانی برای آسیب های اجتماعی و نارضایتی ساکنان تبدیل شده است در این راستا با انجام مطالعات امکان سنجی در سطح منطقه ۶، خیایان برادران مظفر به عنوان خیابانی دارای پتانسیل توسعه منطقه در نظر گرفته شده و طرحی جهت باززنده سازی و تبدیل آن به گذری فرهنگی ارائه شده است. در طرح پیشنهادی با راه اندازی بازارچه فرهنگ، هنر، صنایع دستی و فرهنگ غذایی اقوام ایرانی در خیابان برادان مظفر پیش بینی شده است بتواند با استفاده از پتانسیل های موجود به توسعه بیشتر منطقه کمک کند، . در حال حاضر عرض خیابان برادران مظفر ۲۰ متر می باشد از این مقدار ۸ متر جهت طراحی فضاهای فرهنگی و ارائه غذا اقئام ایرانی در قسمت میانی خیابان در نظر گرفته شده و ۶ متر در طرفین جهت عبور وسایل نقلیه و ساکنین در نظر گرفته شده است. کفسازی پیشنهادی با استفاده حداکثری از فضای سبز، المانهای ایرانی (حیاط مرکزی و باغچه) و متریال های سازگار با محیط زیست طراحی شده است.
طرح پیشنهادی بازارچه فرهنگ
پژوهش حاضر در راستای پایداری اجتماعی، به ارزیابی تاثیرات اجتماعی و فرهنگی این اقدام توسعه ای می پردازد. تا، در پرتو مطالعاتی روشمند، موجب کسب شناخت دقیق­ تری از الزامات و پیامدهای اجتماعی و فرهنگی  ­شود. در پژوهش حاضر از روش مطالعات آمیخته (ترکیبی از روش مطالعات کمّی و کیفی) به صورت همزمان استفاده شده است. در بررسی ویژگی‌های این مطالعه باید گفت که این مطالعه در زمره تحقیقات کاربردی قرار دارد که هدف از آن شناسایی نوع و شدت پیامدهای حاصل از راه‌اندازی بازارچه فرهنگ، هنر، صنایع دستی و فرهنگ غذایی اقوام ایرانی است. به لحاظ شیوه گردآوری داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز تاکید اصلی بر مطالعات پیمایشی و به لحاظ تکنیک تحلیل داده‌ها تحقیق حاضر جزو مطالعات توصیفی محسوب می‌شود. از لحاظ مدت زمان، این مطالعه جزء مطالعات مقطعی محسوب می‌شود که در آن داده‌های مورد نیاز در یک بازه زمانی محدود گردآوری شده است. برای برآورد تاثیرات نیز از روش مطالعه کمی و در بخش مطالعه کمّی نیز از دو عنوان پرسشنامه به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات از ساکنان و شاغلین ( نهادها و سازمان‌های فرهنگی- هنری مستقر در خیابان) استفاده شد. نمونه مورد مطالعه در بخش کمی شامل ۴۲۵ نفر است که از این میان ۲۱۵ نفر از بین خانوارهای ساکن در خیابان برادران مظفر و کوچه‌ها و بن‌بست‌های آن و ۲۱۰ نفر از  شاغلین نهادها و سازمانهای مستقر در خیابان و سایر اماکن در خیابان‌های اطراف بوده است. نتایج مطالعات میدانی و مصاحبه با ساکنین و شاغلان در خیابان برادران مظفر نشان می دهد در حال حاضر این خیابان دارای مسائل و مشکلاتی در حوزه های اجتماعی – فرهنگ و زیر ساختی خدماتی است
حوزه مسائل و مشکلات
اجتماعی-فرهنگی - تجمع شبانه افراد غربیه
- وجود آسیب های اجتماعی مانند (سرقت ، نزاع و درگیری، مصرف مواد مخدر)
- وجود کارتن‌ خواب‌ها
- ایجاد مزاحمت‌ های خیابانی برای اهالی محل
- درگیری و مشاجره روزانه بین ساکنین و صاحبان ماشین‌های پارک شده
- احتمال آسیب دیدگی کودکان و سالخوردگان به دلیل چاله‌ها، نبود دریچه فاضلاب و محاظ باغچه‌ها
- احتمال برق گرفتگی بر اثر نداشتن محافظ تابلوهای برق
- پایین بودن سطح امنیت اجتماعی ساکنین بویژه در هنگام شب
کالبدی-زیرساختی - کیفیت نامناسب سنگ‌فرش و وجود چاله‌های فراوان و از بین رفتن بخش‌هایی از آن
- به سرقت رفتن محافظ و دریچه‌های فاضلاب و عدم جایگزینی آنها
- نبود جوی آب و هدایت آبهای سطحی
- شلوغی خیابان و افزایش آلودگی صوتی
- از بین رفتن روشنایی خیابان و سرقت وسایل آن
- نداشتن محافظ تابلوهای برق
- عدم دسترسی ماشین‌های آتش‌نشانی و اضطراری به کوچه‌ها و بن‌بست‌ها
- پایین بودن ارائه خدمات شهری (نظافت خیابان و جمع آوری پسماند)
- عدم آبیاری به موقع و مناسب باغچه‌ها و درختان خیابان
بر اساس یافته‌های گزارش اتاف می‌توان گفت ایجاد بازارچه فرهنگ، هنر، صنایع‌دستی و فرهنگ غذایی اقوام ایرانی در سطح منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای باعث افزایش تعاملات انسانی، ایجاد توجه به فرهنگی اقوام ایرانی، افزایش درآمدهای شهردای شود و در سطح محلی تاثیراتی محدود در شاخص‌هایی مانند افزایش سطح امنیت اجتماعی، افزایش سرزندگی اجتماعی، استفاده بهینه از فضا، توجه و احترام به انسان محوری، حفظ بافت فرهنگی – تاریخی خیابان، ایجاد پاتوق و مرکز محله گردد. اما همراه با این تاثیرات مثبت منطقه ای، فرامنطقه ای و محلی، ایجاد این گذر فرهنگی می تواند سبب پیامدهای منفی زیادی بویژه در مقیاس محلی گردد از جمله این پیامدها می توان به موراد زیر اشاره کرد: افزایش آسیب‌های اجتماعی به جهت افزایش تردد افراد غریبه، احتمال وقوع مشاجرات ساکنین با کاسبان بازارچه و مراجعین و مسئولین بازارچه، آلودگی محیط زیستی (افزایش تولید زباله و پسماندهای غذایی)، افزایش ترافیک محلی، کاهش قیمت املاک و مستغلات، اختلال شدید در وضعیت بارگیری و توزیع بار، که این پیامدهای منفی سبب نارضایتی شدید ساکنین، عدم همکاری و حتی احتمال وقوع اعتراض نسبت به اقدامات شهرداری خواهد بود. ‌    ‌جدول شماره ۲: حوزه بندی و سطح بندی تأثیرات ایجاد بازارچه فرهنگ، هنر، صنایع دستی و فرهنگ غذایی اقوام ایرانی
حوزه تاثیرات نوع تاثیر حوزه تاثیرات
مداخله محلی بلافصل منطقه ای (منطقه ۶) فراگیر فرامحلی (شهری)
اجتماعی فرهنگی تقویت پیاده روی و تأکید بر پیاده محوری مثبت - + +
افزایش نسبی امنیت شبانه مثبت + - -
افزایش درگیری و نزاع (لفظی-فیزیکی و...)بین ساکنین و مراجعین ، کاسبان بازارچه منفی + - -
افزایش تعامل بین مردم و اقوام ایرانی مثبت + + +
حذف اتومبیل از فضا و خارج کردن خیابان از حالت پارکینگ مثبت + - -
افزایش سرانه فضاهای تفریحی-گردشگری مثبت + + +
کاهش آرامش و رفاه اجتماعی ساکنین منفی + - -
کاهش تعامل بین سازمانی (شهرداری و نهاد ها) منفی - + -
افزایش شدید نارضایتی از شهرداری منفی + - -
کالبدی زیرساختی بهبود وضعیت کالبدی مثبت + - -
کاهش دسترسی خودروهای امدادی به محدوده منفی + - -
فشار بر زیرساخت های شهری منفی + - -
ترافیکی افزایش ترافیک محدوده و نحوه آمد و شد منفی + - -
کمبود پارکینگ و افزایش مشکلات جای پارک منفی + + -
محیط زیستی افزایش آلودگی‌های صوتی منفی + + -
افزایش آلودگی‌های زیست محیطی منفی + - -
ایجاد پسماند و افزایش زباله و حیوانات موذی منفی + - -
اقتصادی ایجاد اشتغال محدود مثبت + -
کاهش قیمت املاک منفی + - -
افزایش درآمدزایی شهرداری مثبت - + -
توسعه فضای بازار مثبت - + -
اما علاوه بر این پیامدهای شناسایی شده، یافته‌های تیم اتاف نشان می‌دهد طرح آماده شده برای ایجاد بازارچه با مسائل و مشکلاتی روبرو است که می تواند سبب تشدید پیامدهای منفی بویژه در سطح محله و حوزه مداخله گردد: عدم انجام مطالعات پایه طراحی (بدون پشتوانه علمی بودن) مشارکتی نبودن طرح پیشنهادی و در نظر نگرفتن منافع ذینفعان (بویژه ساکنان و سازمان های مستقر) عدم انطباق با نیازهای اجتماعی محلی عدم اطلاع‌رسانی کافی به شهروندان و ذینفعان درباره ماهیت پروژه در نظر نگرفتن بافت اجتماعی- جمعیتی منطقه (سالمندی منطقه) ابهام در چگونگی تامین زیرساخت (آب، برق، گاز و فاضلاب) ابهام در چگونگی تامین خدمات (امنیت اجتماعی، پارکینگ مراجعان، سرویس بهداشتی، جمع‌آوری پسماند و …) ابهام در نحوه مشارکت بخش خصوصی و هزینه و درآمد بازارچه و نحوه واگذاری غرفه ها عدم پیش بینی آینده بازارچه و ابهام درباره میزان پایداری آن عدم انطباق ابعاد سازه های پیشنهادی با ابعاد طرح پیشنهادی عدم فازبندی و در نظر نگرفتن تفاوت های خیابان (بویژه شمال و جنوب تقاطع بزرگمهر)