بیش از هفت دهه از تجربه برنامه‌ریزی در کشورمان گذشته است و علیرغم نهادینه شدن برنامه‌ریزی در کشور و برخورداری از منابع خدادادی که با پیشینه شکوهمند تاریخی، فرهنگی چند هزار ساله تؤام شده است، همچنان عدم تعادل منطقه‌ای، توسعه نیافتگی و مهمتر از آن ناپایداری، دغدغه اصلی این سرزمین است. در راستای پاسخ به مساله عدن تعادل سرزمینی در کشور، طرحهای آمایش سرزمین قبل و بعد از انقلاب در دستور کار قرار گرفته است. آمایش سرزمین در واقع شامل اقدامات ساماندهی و نظام‌بخشی به فضای طبیعی، اجتماعی و اقتصادی در سطوح ملی و منطقه‌ای و محلی است که براساس تدوین اصلی‌ترین جهت‌گیریهای توسعه بلندمدت کشور در قالب تلفیق برنامه‌ریزی‌هایی از بالا و پایین و با تکیه بر قابلیت‌ها، توانمندیها و محدودیتهای منطقه‌ای در یک برنامه‌ریزی هماهنگ و بلندمدت صورت می‌گیرد این رویکرد زمینه تعامل میان سه عنصر انسان، فضا و فعالیت و ارائه چیدمان منطقی فعالیت‌ها در عرصه سرزمین را فراهم می‌کند.
پس از تجربیات متعدد در برنامه ریزی آمایشی در کشور از جمله تهیه اسناد آمایش سرزمین استان ها، سند ملی آمایش سرزمین به همراه برش های استانی آن، در راستای عمل به یکی از تکالیف قانون برنامه ششم توسعه کشور در جلسه مورخ ۱۳۹۹/۱۲/۱۱ شورای عالی آمایش سرزمین به تصویب رسید. سند ملی و مصوب آمایش سرزمین بیشتر شکل راهبردی داشته و برای اجرایی شدن آن باید برنامه های آمایش سرزمین در مقیاس شهرستان تهیه شود. سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمان پس از برگزاری مناقصه و دعوت از مهندسین مشاور واجد صلاحیت، شرکت بین المللی پردازش اطلاعات نقش کلیک را به عنوان مشاور تهیه سند آمایش سرزمین شهرستان جیرفت انتخاب نموده است.
این شرکت با توجه به نارسایی‌ها و ناکارآمدی طرحهای پیشین در پاسخگویی به مسائل و مشکلات آمایشی شهرستان‌ها، رویکرد "توسعه فضایی راهبردی" را برای تهیه برنامه آمایش شهرستان جیرفت مطرح کرده است. این رویکرد به درستی کمبود و نبودهایی را در برنامه‌ریزی کنونی کشور به ویژه حوزه شهرستانی را نشانه می‌رود که وجود اهداف متباین و چندگانه بنا بر چشم اندازهای متفاوت در بین کنشگران توسعه و آن هم در شرایط عدم وجود منابع متناسب، ماموریت آمایش را از یک سو، متوجه چاره جویی برای مسائل شهرستان از طریق هماهنگ‌سازی و هم افزایی کنشگران می‌نماید. از سوی دیگر، این رویکرد، قابلیت هم‌رای‌سازی و هم‌یابی مردمان شهرستان‌های هدف در نیل به جامعه آرمانی قرار می‌دهد. لذا، برنامه‌ریزی راهبردی توسعه فضایی شهرستان جیرفت، برنامه جانشین برنامه‌ریزی بخشی و دستگاهی نیست، بلکه سرند و وجین این برنامه ها برای تدوین مجموعه ای همساز و یکپارچه در جهت حفاظت و توسعه است که این مهم بر بستر فضا (فصل مشترک و محل تلاقی و همجواری جمعیت و فعالیت ها) انجام می شود. با این اوصاف، اتخاذ رویکرد راهبردی– فضایی برای طرح آمایش شهرستات جیرفت می‌تواند مجموعه‌ای از سیاست ها و ابزارهای مداخله در این فضاها فراهم می‌کند که در جهت رفع کمبودها، نارسایی‌ها و تعارضات گام بر می‌دارد. فرایند تدوین برنامه‌های مشارکتی فی‌نفسه گام‌های آغازین مشارکت اجتماعی و بسیج منابع شهرستانی برای حل مسایل فضای جغرافیای هدف برنامه است و زمینه حضور تمامی بازیگران را مهیا می‌سازد.
جلسه کمیته برنامه ریزی شهرستان جیرفت
در تاریخ ۱۴۰۲/۰۲/۰۸ نشست کمیته برنامه ریزی شهرستان جیرفت به ریاست فرماندار جناب آقای دکتر احمد بلندنظر با محوریت طرح مطالعه و تهیه سند توسعه آمایش شهرستان جیرفت برگزار شد.
در این نشست جناب آقای فرماندار، ضمن بر شمردن مشکلات شهرستان در حوزه برنامه ریزی، بر اهمیت تهیه سند آمایش در راستای حل مشکلات شهرستان تاکید کرده و از کلیه اعضای کمیته درخواست همکاری لازم با مهندسین مشاور بین المللی نقش کلیک به عنوان مجری تهیه مطالعات سند آمایش شهرستان جیرفت را داشت.
همچنین معاون برنامه ریزی فرمانداری سرکار خانم مهندس بیگ زاده، ضمن خوش آمدگویی و معرفی این مشاور، بر اهمیت سند آمایش در راستای حل مشکلات شهرستان تاکید داشتند.
در این راستا، مدیر دفتر آمایش استان کرمان، آقای دکتر رهبر دهقان، به بررسی کلیات تهیه سند آمایش شهرستان و جایگاه آن در سلسله مراتب طرحهای آمایشی شامل سند ملی آمایش سرزمین و سند آمایش سرزمین استان کرمان و نحوه‌ی همکاری ادارات شهرستان با شرکت نقش کلیک جهت پیشبرد سریعتر اهداف طرح پرداختند.
در ادامه سرکار خانم وطن پرست (مدیرعامل محترم شرکت بین المللی نقش کلیک) به ارائه سوابق مطالعاتی شرکت و نگاه ویژه این مشاور به جایگاه سند آمایش به عنوان یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده خط‌مشی و نقشه راه شهرستان اشاره نمودند.
همچنین تشریح شرح خدمات و مراحل و نحوه ی انجام طرح سند آمایش شهرستان جیرفت توسط کارشناسان این شرکت آقای دکتر محسن رضوی و آقای دکتر جعفر موسی وند ارائه شده و پاسخ سوالات اعضای نشست مطرح گردید.
برنامه بازدید مدیرعامل و تیم مطالعات سند آمایش شهرستان جیرفت
تیم مطالعاتی بخش برنامه ریزی منطقه ای شرکت بین المللی نقش کلیک در تاریخ ۱۴۰۲/۰۲/۰۸ الی ۱۴۰۲/۰۲/۱۱ با همراهی مدیر عامل محترم شرکت، سرکار خانم وطن پرست به بازید از شهرستان جیرفت به شرح ذیل پرداختند:
- بازدید از کلیه روستاهای تحت پوشش بخش مرکزی جیرفت، مناطق نمونه گردشگری، محوطه باستانی و قدیم شهر جیرفت، شهرک صنعتی جیرفت، باغات و محصولات کشاورزی و سایر امکانات و زیرساختهای بخش با راهنمایی جناب آقای مهندس بیدشکی کارشناس حوزه برنامه ریزی فرمانداری جیرفت؛
- بازدید از کلیه روستاهای تحت پوشش بخش اسماعیلی جیرفت، شهرک بلوک، روستاها و سایر امکانات و زیرساختهای بخش با راهنمایی جناب آقای مهندس مسافری کارشناس بخشداری اسماعیلی؛
- بحث و تبادل نظر با دهیاران روستاهای واقع در بخش اسماعیلی و بازدید از مشکلات موجود در روستاها.
در ادامه انجام شرح خدمات جهت تهیه سند آمایش شهرستان جیرفت و در راستای شناخت از مسائل، نیازها و ظرفیت‌های شهرستان، تیم مطالعاتی نقش کلیک در هفته سوم تیرماه ۱۴۰۲، جلسات مشترکی با بخشداران و دهیاران محترم روستاهای شهرستان برگزار نمود.
در این جلسات که با هماهنگی فرمانداری شهرستان صورت پذیرفت، ضمن بررسی اهمیت و جایگاه تهیه سند آمایش شهرستان و جایگاه آن در سلسله مراتب طرحهای توسعه‌ای کشور، پرسشنامه "برداشت اطلاعات روستاهای شهرستان" نیز تشریح گردید و از دهیاران محترم درخواست شد در زمان تعیین شده نسبت به تکمیل دقیق پرسشنامه اقدام نمایند. لازم به ذکر است؛ فرم پرسشنامه برداشت اطلاعات روستاها بصورت الکترونیکی تهیه گردیده است و شامل اطلاعات حوزه های مختلف اقتصادی، زیربنایی و کالبدی، اجتماعی و جمعیتی روستاها می‌باشد. بازدید از بخش ساردوئیه و جبالبارز و مشاهده میدانی روستاهای این بخش نیز از جمله اقدامات انجام شده در این بازدید بوده است.
